Koncepcja domu pasywnego powstała w Niemczech w Instytucie Budownictwa Pasywnego w Darmstadt. Określono tak budynek o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania, dzięki wykorzystaniu pasywnych źródeł ciepła takich jak ciepło wywarzane przez człowieka, urządzenia elektryczne, promieniowanie słoneczne, oraz dzięki zmieszczeniu strat ciepła z budynku. Dzięki temu dom pasywny zapewnia wysoki komfort cieplny bez konieczności stosowania tradycyjnej instalacji grzewczej. Zużywa przy tym nie więcej niż 15 kWh energii na 1 m2 powierzchni użytkowej w ciągu jednego roku. Oznacza to, że ogrzewając dom, zużyjemy zaledwie 1,5 l oleju opałowego, 1,7 m3 gazu lub 2,3 kg węgla na 1 m2 powierzchni. Warto porównać to z budynkami wybudowanymi w tradycyjnej technologii ze standardowymi systemami ogrzewania, które zużywają od 70 do 120 kWh energii na 1 m2 w ciągu roku.
Co do wyglądu tak naprawdę dom pasywny nie różni się wiele od domu tradycyjnego. Są jednak pewne szczegóły, które mogą zdradzić, że mamy do czynienia z domem pasywnym. Przede wszystkim konstrukcja – zwarta i prosta. Detale takie jak wykusze czy balkony są niewskazane – miejsca te powodują niekontrolowane straty ciepła. Dodatkowo usytuowanie budynku na działce musi zapewnić maksymalne wykorzystanie energii słonecznej. W tym celu unika się od strony północnej okien, natomiast w strefie południowej znajdują się pomieszczenia z dużymi przeszkleniami. Często dom pasywny nie ma komina – wynika to z braku typowej instalacji centralnego ogrzewania.